Skip to content 
Όλοι ενθουσιασμένοι για το «οικονομικό θαύμα» της Αργεντινής βασίζουν τις ελπίδες τους σε κάθε λογής κυβερνητικά στατιστικά — εκτός από τα πιο σημαντικά: τα μέτρα προσφοράς χρήματος και την αύξηση του δημόσιου χρέους.
Υπό τη νέα, υποτιθέμενα ελεύθερης αγοράς, “Ροθμπαρδιανή” ηγεσία του Javier Milei, η προσφορά χρήματος της Αργεντινής το 2024 αυξήθηκε με τους εξής ασύλληπτους ρυθμούς:
- M0: 209%
- M1: 133%
- M2: 93%
- M3: 123%
M0 (Πιο Στενό Μέτρο): Περιλαμβάνει τα πιο ρευστά είδη χρήματος, όπως κέρματα, χαρτονομίσματα σε κυκλοφορία, και χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία που μπορούν εύκολα να μετατραπούν σε μετρητά. Είναι το χρήμα που χρησιμοποιείται για τις καθημερινές συναλλαγές.
M1 (Στενή Προσφορά Χρήματος): Προσθέτει στις ρευστές μορφές του M0 τις καταθέσεις που μπορούν να χρησιμοποιηθούν μέσω επιταγών ή χρεωστικών καρτών.
M2 (Πλατύτερη Προσφορά Χρήματος): Επεκτείνει το M1 συμπεριλαμβάνοντας καταθέσεις μικρής διάρκειας στις τράπεζες.
M3 (Πλατύτερο Μέτρο): Επεκτείνεται περαιτέρω προσθέτοντας μακροχρόνιες καταθέσεις στις τράπεζες, που είναι λιγότερο ρευστές.
Αυτά τα μέτρα μας βοηθούν να κατανοήσουμε πόσα χρήματα υπάρχουν σε διάφορες μορφές στην οικονομία, από τα πιο εύκολα διαθέσιμα για συναλλαγές (M0) έως τις λιγότερο ρευστές αποταμιεύσεις (M3).
Ερμηνεία των Τάσεων:
- Το M0 το 2024 αυξήθηκε κατά 209%, γεγονός που σημαίνει ότι κυκλοφορούν περισσότερα από διπλάσια μετρητά και ισοδύναμα χρηματικά μέσα σε σύγκριση με την προηγούμενη χρονιά. Αυτό υποδηλώνει ακραίες πληθωριστικές πιέσεις, καθώς η κυβέρνηση ή η κεντρική τράπεζα πιθανότατα τύπωσαν χρήματα με πρωτοφανείς ρυθμούς.
- Τα M1, M2, και M3 παρουσίασαν επίσης τεράστιες αυξήσεις, δείχνοντας ότι τόσο οι βραχυπρόθεσμες όσο και οι μακροπρόθεσμες καταθέσεις αυξήθηκαν σημαντικά. Ωστόσο, αυτό είναι πιθανό αποτέλεσμα υποτίμησης του νομίσματος και της προσπάθειας των πολιτών να διασφαλίσουν την αξία των χρημάτων τους.
Σημασία:
- Τέτοιου είδους εκρηκτική αύξηση της προσφοράς χρήματος είναι σημάδι υπερπληθωρισμού ή, τουλάχιστον, σοβαρού πληθωρισμού. Αυτό δείχνει ότι η Αργεντινή προσπαθεί να καλύψει τα ελλείμματά της μέσω νομισματικής χρηματοδότησης (δηλαδή τύπωμα χρήματος).
- Για τους καθημερινούς πολίτες, αυτό σημαίνει κατακόρυφη αύξηση των τιμών, απώλεια αγοραστικής δύναμης και αγώνα για μετατροπή των πέσος σε πιο σταθερά περιουσιακά στοιχεία, όπως δολάρια ΗΠΑ, χρυσό ή ακόμη και κρυπτονομίσματα.
Για να αντιληφθούμε το μέγεθος αυτών των αριθμών, πρέπει να τους συγκρίνουμε με τους ρυθμούς των προηγούμενων ετών. Στη διάρκεια των τεσσάρων ετών 2020-2023, τα αντίστοιχα μέτρα προσφοράς χρήματος αυξάνονταν με σύνθετο ετήσιο ρυθμό:
- M0: 50%
- M1: 77%
- M2: 90%
- M3: 86%
Ακόμα και για μια χώρα που έχει γίνει συνώνυμ της νομισματικής αποτυχίας, οι αριθμοί του 2024 προκαλούν σοκ. Τι συνέβη με την υπόσχεση για «καθαρισμό» του οικονομικού συστήματος; Πού είναι η ελπίδα για σταθερότητα και ελευθερία από το δηλητήριο της πληθωριστικής νομισματικής πολιτικής;
Πριν την εκλογή του, ο Milei είχε αναδειχθεί σε σύμβολο της ελεύθερης αγοράς, της κατάργησης της κεντρικής τράπεζας, και της απελευθέρωσης της Αργεντινής από τα δεσμά του κρατισμού. Ωστόσο, στους πρώτους έξι μήνες της θητείας του, τα γεγονότα έχουν αποκαλύψει κάτι πολύ διαφορετικό.
Στους έξι πρώτους μήνες της διακυβέρνησής του, το δημόσιο χρέος αυξήθηκε από τα 370 δισεκατομμύρια δολάρια στα 442 δισεκατομμύρια, μια συγκλονιστική αύξηση 19,4%. Με άλλα λόγια, ο Milei δανείστηκε 72 δισεκατομμύρια δολάρια σε μόλις έξι μήνες. Εύκολα, λοιπόν, κάποιος μπορεί να παρουσιάσει “όμορφα” στατιστικά βραχυπρόθεσμης ανάπτυξης ή μείωσης της φτώχειας και της ανεργίας με τέτοιους ρυθμούς δανεισμού. Το πρόβλημα, όμως, είναι πάντα στις μακροπρόθεσμες συνέπειες: αυτά τα ποσά θα αποπληρωθούν με υπέρογκα επιτόκια και θα φορτώσουν το βάρος στις επόμενες γενιές.
Θυμηθείτε ότι στην προεκλογική του εκστρατεία, ο Milei είχε δεσμευτεί ρητά για την κατάργηση της κεντρικής τράπεζας, επιμένοντας μάλιστα ότι αυτό ήταν μη διαπραγματεύσιμο. Ωστόσο, μόλις ανέλαβε την εξουσία, εγκατέλειψε αυτή τη ρητορική, επικαλούμενος «πολιτικό κόστος». Αντί να προχωρήσει σε δραστικές αλλαγές, υιοθέτησε τη γνωστή κρατιστική επιχειρηματολογία: «Το να σταματήσουμε τον πληθωρισμό τώρα θα ήταν πολύ επώδυνο βραχυπρόθεσμα». Έτσι, προτίμησε να συνεχίσει τον πληθωριστικό δρόμο, αγνοώντας τις μακροπρόθεσμες συνέπειες.
Η πραγματικότητα είναι ότι η κεντρική τράπεζα της Αργεντινής είναι χρεοκοπημένη. Κάθε προσπάθεια διάσωσής της συνεπάγεται συσσώρευση νέων χρεών, επιδεινώνοντας τις ήδη τεράστιες υποχρεώσεις της χώρας. Αντί να κάνει τη ρήξη, ο Milei βαδίζει στον ίδιο δρόμο με τους προκατόχους του, που προτιμούν τη βραχυπρόθεσμη «ανακούφιση» εις βάρος του μέλλοντος.
Ο Milei αρνήθηκε να προχωρήσει σε στάση πληρωμών στο δημόσιο χρέος, μια κίνηση που θα ήταν η Rothbardιανή λύση για να απελευθερωθούν οι πολίτες της Αργεντινής από τη σκλαβιά του χρέους. Ένα “κούρεμα” του εξωτερικού χρέους και το κλείσιμο της κεντρικής τράπεζας θα προκαλούσαν μεν λίγους μήνες πόνου, αλλά θα επέτρεπαν στην οικονομία να ανακάμψει σε στέρεες βάσεις.Σε μια τέτοια οικονομία, το ξένο συνάλλαγμα και το Bitcoin πιθανότατα θα κυριαρχούσαν, ενώ το κράτος θα περιοριζόταν από την αδυναμία του να τυπώσει χρήμα. Αυτή θα ήταν μια πραγματική ρήξη με το παρελθόν. Ωστόσο, ο Milei επέλεξε να προστατεύσει την κεντρική τράπεζα και να συνεχίσει τη νομισματική εκτύπωση, θέτοντας τα θεμέλια για μελλοντικές νομισματικές κρίσεις.
Αύξηση Φόρων και Υποταγή στο ΔΝΤ
Επιπλέον, ο Milei έχει επιλέξει να αυξήσει σημαντικά τους φόρους, κάτι που καταδεικνύει την επιφανειακή του κατανόηση της Αυστριακής Οικονομικής Σχολής. Η αύξηση των φόρων για να διευκολυνθεί περισσότερος κρατικός δανεισμός είναι ένα έγκλημα κατά του λαού της Αργεντινής προς όφελος των διεθνών τραπεζών και του ΔΝΤ. Πρόκειται για μια τυραννική συνταγή που προωθείται από τους Κεϋνσιανούς του ΔΝΤ και δεν έχει καμία σχέση με την ελεύθερη αγορά.
Το Μεγάλο Λάθος: Δίνει Έμφαση στο Έλλειμμα
Ένα από τα πιο πολυσυζητημένα «επιτεύγματα» του Milei είναι η μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος. Αλλά αυτό δεν είναι τόσο σημαντικό. Το πρόβλημα της Αργεντινής δεν ήταν ποτέ το μεγάλο έλλειμμα (συνήθως κάτω από το 4% του ΑΕΠ, σε επίπεδα αντίστοιχα με αυτά των ευρωπαϊκών χωρών). Το πρόβλημα ήταν πάντα η αύξηση της προσφοράς χρήματος και του δημόσιου χρέους, που υπό τον Milei έχουν επιταχυνθεί με άνευ προηγουμένου τρόπο.
Από το 2009 και μετά, τα ελλείμματα έγιναν ο κανόνας, αντανακλώντας αυξανόμενες κρατικές δαπάνες σε σχέση με τα έσοδα.
Το μεγαλύτερο έλλειμμα -8,5% το 2020 συμπίπτει με την οικονομική κρίση που προκάλεσε η πανδημία COVID-19.
Το 2023, το έλλειμμα βελτιώθηκε στο -2,9%, αλλά τα δημοσιονομικά προβλήματα παραμένουν.
Ερμηνεία των Αριθμών
- Η Τάση του Ελλείμματος:
- Τα συνεχή ελλείμματα από το 2009 υποδεικνύουν ότι η Αργεντινή εξαρτάται από τον δανεισμό για να χρηματοδοτεί τις κρατικές της δαπάνες. Αυτό αντικατοπτρίζει δομικά προβλήματα όπως η υπερβολική δημόσια δαπάνη, τα χαμηλά φορολογικά έσοδα ή οι αναποτελεσματικές δημοσιονομικές πολιτικές.
- Η Άνοδος του 2020:
- Το τεράστιο έλλειμμα του 2020 (-8,5%) οφείλεται κυρίως στις έκτακτες δαπάνες λόγω COVID-19 και στη μείωση των φορολογικών εσόδων λόγω οικονομικής ύφεσης.
- Η Βελτίωση το 2023:
- Παρόλο που η μείωση στο -2,9% δείχνει κάποια δημοσιονομική πειθαρχία ή οικονομική ανάκαμψη, δεν λύνει το βασικό πρόβλημα. Η χώρα εξακολουθεί να εξαρτάται από τον δανεισμό για να καλύψει τα ελλείμματά της.
- Τι Σημαίνει Αυτό για τους Πολίτες της Αργεντινής;
Τα συνεχή ελλείμματα συνεπάγονται την ανάγκη για δανεισμό, που οδηγεί σε αυξανόμενο δημόσιο χρέος. Μακροπρόθεσμα, αυτό μπορεί να προκαλέσει:- Υψηλότερους φόρους για την αποπληρωμή του χρέους.
- Πληθωρισμό, καθώς η κεντρική τράπεζα τυπώνει χρήμα για να καλύψει τα ελλείμματα.
- Μείωση της εμπιστοσύνης των επενδυτών, κάτι που πλήττει την ανάπτυξη.
Η κορωνίδα των τελευταίων εξελίξεων είναι ότι ο Milei έστειλε το ελάχιστο χρυσό που απέμεινε στην Αργεντινή στο Λονδίνο, αναζητώντας μια μικρή απόδοση. Το να υποθηκεύει κανείς ένα πολιτικά ουδέτερο νομισματικό περιουσιακό στοιχείο χωρίς κίνδυνο αντισυμβαλλόμενου για λίγα γρήγορα κέρδη δεν εμπνέει καμία εμπιστοσύνη.
Στο βιβλίο του Η Άνοδος του Χρήματος, ο ιστορικός Niall Ferguson εξηγεί πώς τα οικονομικά προβλήματα της Αργεντινής ξεκίνησαν όταν ο πρόεδρος Χουάν Περόν, το 1946, επισκέφθηκε την κεντρική τράπεζα και έμεινε έκπληκτος από το πόσο χρυσό υπήρχε εκεί. Η Αργεντινή είχε πάνω από 1.000 τόνους χρυσού τότε, αλλά ο Περόν και οι διάδοχοί του δεν μπόρεσαν να αντισταθούν στον πειρασμό να χρηματοδοτήσουν τις δαπάνες τους καταστρέφοντας τα αποθέματα χρυσού που υποτίθεται ότι στήριζαν το εθνικό νόμισμα. Τα τελευταία 8 δεκαετίες καταστροφών ήταν η αναμενόμενη συνέπεια.
Τα αποθέματα χρυσού είναι το ποσό χρυσού που διατηρεί η κεντρική τράπεζα μιας χώρας ως εγγύηση για το νόμισμα ή ως στρατηγικό περιουσιακό στοιχείο για οικονομική ασφάλεια. Ο χρυσός θεωρείται ένα σταθερό περιουσιακό στοιχείο χωρίς ρίσκο αντισυμβαλλόμενου.
Τάσεις στο γράφημα:
Στις αρχές της δεκαετίας του 2000, τα αποθέματα χρυσού της Αργεντινής αυξήθηκαν ραγδαία και σταθεροποιήθηκαν περίπου στους 60 τόνους.
Μετά από αυτό, παρατηρούνται μικρές διακυμάνσεις, αλλά ο συνολικός όγκος παραμένει σχεδόν σταθερός.
Σημασία:
Ο χρυσός αποτελεί ένα ουδέτερο και σταθερό περιουσιακό στοιχείο, αλλά η αποστολή του στο εξωτερικό για αναζήτηση αποδόσεων, όπως έγινε πρόσφατα, μειώνει την ανεξαρτησία και την ασφάλεια του νομισματικού συστήματος της Αργεντινής.
Μετά από δισεκατομμύρια ποσοστά πληθωρισμού και αμέτρητες χρεοκοπίες, τα αποθέματα χρυσού της Αργεντινής σήμερα δεν ξεπερνούν τους 61 τόνους. Με την αποστολή του τελευταίου αυτού αποθέματος χρυσού στο εξωτερικό, για να πληρωθεί το χρέος και να εξασφαλιστεί άλλο ένα δάνειο από το ΔΝΤ, ο Milei ολοκλήρωσε τη πληθωριστική κληρονομιά του Περόν. Η Αργεντινή πλέον δεν έχει χρήμα δικό της, παρά μόνο ένα αυξανόμενο βουνό υποχρεώσεων προς ξένες τράπεζες, γεμάτο πολιτικούς και οικονομικούς κινδύνους.
Από τη Ροθμπαρδιανή Φιλοσοφία στον Περονισμό
Ο Milei παρουσιάστηκε ως σωτήρας που θα απελευθέρωνε την Αργεντινή από το κράτος, τον πληθωρισμό και την κεντρική τράπεζα. Ωστόσο, τα δεδομένα δείχνουν κάτι εντελώς διαφορετικό: παρά τη ρητορική του για την ελεύθερη αγορά και τον αντισοσιαλισμό, η πολιτική του μοιάζει με μια κλασική λατινοαμερικανική πληθωριστική πολιτική, βασισμένη στην αγορά βραχυπρόθεσμης δημοτικότητας με μακροπρόθεσμο χρέος και πληθωρισμό.
Η Καταστροφική Παράδοση του Χρυσού
Ο Rothbard θεωρούσε τον χρυσό το ιδανικό μέσο για ένα πολιτικά και οικονομικά σταθερό σύστημα. Ο Milei, όμως, αποφάσισε να εκποιήσει τα τελευταία αποθέματα αυτού του πολύτιμου περιουσιακού στοιχείου.
Αυτό:
- Υπονομεύει κάθε μελλοντική δυνατότητα νομισματικής ανεξαρτησίας.
- Βασίζεται στη φιλοσοφία του “πληρώνω το χρέος με όποιο κόστος”, αδιαφορώντας για το πώς αυτό υποθηκεύει το μέλλον των πολιτών.
Ο Milei της Αργεντινής λέει ότι το κλείσιμο της κεντρικής τράπεζας είναι «αδιαπραγμάτευτο»
Η Κληρονομιά του Milei
Αντί να κλείσει την κεντρική τράπεζα και να προωθήσει πραγματικές εναλλακτικές λύσεις, όπως το Bitcoin ή το ξένο συνάλλαγμα, ο Milei φαίνεται να έχει πείσει τους πολίτες της Αργεντινής να εμπιστευτούν ξανά μια κατεστραμμένη κεντρική τράπεζα.
Ταυτόχρονα, η υπερβολική θεατρικότητα, τα συναισθηματικά ξεσπάσματα και οι εντυπωσιακές του δηλώσεις λειτουργούν μόνο ως ένα επικοινωνιακό θέατρο που δεν λύνει τα βαθιά δομικά προβλήματα.
Πηγές
https://www.ceicdata.com/en/indicator/argentina/national-government-debt
